ράφια του βιβλιοπωλείου Σαιξπηρικόν της Θεσσαλονίκης. Φώτο από βόρεια αναγνώστρια.
Category: Τέχνη Οκτωβριανής Επανάστασης
Κανένα ιδανικό δεν μπορεί να δημιουργηθεί σε ένα χώμα ή από έναν καρπό που να του είναι ξένο. Οι μέθοδοι και τα όπλα για την επίτευξη του πρέπει να είναι σε αρμονία με τη φύση του. Έτσι, από το προλεταριάτο που αγωνίζεται δεν πρέπει να περιμένουμε το μεγαλείο του αποτελέσματος και την τελειότητα στη μορφή, ούτε την απρόσκοπτη πνοή μίας νικηφόρας δύναμης. Αυτά θα αποκαλυφθούν στο μέλλον. Ωστόσο, έχουμε κάθε λόγο να αναμένουμε ότι η προλεταριακή κουλτούρα, λόγω της αγωνιστικής της φύσης, του μόχθου και της καταπίεσης, θα διαθέτει χαρακτηριστικά τα οποία θα είναι προφανώς μοναδικά στην κοινωνική κατάσταση ενός θριαμβεύοντος Σοσιαλισμού.
Αλλά το ερώτημα που προκύπτει είναι αν το προλεταριάτο που αγωνίζεται να επιβιώσει έχει κάποιου είδους κουλτούρα. Πιο συγκεκριμένα, κατ’ αρχάς, διαθέτει όσα είναι στοιχειώδη σύμφωνα με τον Μαρξισμό – την ακριβή και έντονη εντρύφηση στα κοινωνικά φαινόμενα, τη βάση της κοινωνιολογίας και της πολιτικής οικονομίας, τον ακρογωνιαίο λίθο της φιλοσοφικής αντίληψης του κόσμου. Έτσι, το προλεταριάτο ήδη κατέχει θησαυρούς που μπορούν κάλλιστα να συγκριθούν με τα πιο λαμπρά επιτεύγματα του ανθρώπινου νου.
Επιπρόσθετα, σε πολλές χώρες το προλεταριάτο έχει επιδείξει μια αξιοσημείωτη οργανωτική δύναμη στην πολιτική σφαίρα. Είναι αλήθεια ότι το νεκρό δημιούργημα του παρελθόντος κρατάει ακόμα τη νέα ζωή στα χέρια του. Ο μπουρζουάδικος κοινοβουλευτισμός και ο εθνικισμός έχουν διαπεράσει τον νέο πολιτικό οργανισμό των προλεταριακών κομμάτων και την ίδια τη Διεθνή των Εργατών.
Η κρίση είναι οξεία. Η ασθένεια για την οποία οι αριστεροί Σοσιαλδημοκράτες προειδοποίησαν, ενώ ήταν ακόμα σε φάση επώασης, είναι άκρως μεταδοτική – και πράγματι, πολλοί υποστήριξαν ότι θα αποδεικνυόταν θανατηφόρα – αλλά ακόμα και τώρα μπορούμε να διακηρύξουμε ότι θα ξεπεραστεί και θα αξιοποιηθεί και ότι οι πολιτικές οργανώσεις του προλεταριάτου θα βγουν μέσα από αυτή την τρομερή δοκιμασία δυνατότερες και περισσότερο επιδραστικές από ποτέ.
Στις οικονομικές πτυχές της πάλης, δεν μπορεί κανείς να πει ότι το ιδανικό των στοχαστών και των οργανωτών του κινήματος του συνδικαλισμού έχει επιτευχθεί. Όμως θα πρέπει να θαυμάσουμε την περίπλοκη και όμορφη δομή της οργάνωσης στη βιομηχανία και τη βιοτεχνία, η οποία, αν και δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη, εντυπωσιάζει τόσο φίλους, όσο και εχθρούς.
Άρθρο 5
Για αυτό το σκοπό το Συνέδριο αποκρούει πλήρως και επιμόνως τη βάρβαρη πολιτική του αστικού πολιτισμού, η οποία ανέγειρε την ευτυχία των εκμεταλλευτών εκλεκτών των εθνών από την υποδούλωση εκατοντάδων εκατομμυρίων εργατών στην Ασία, στις αποικίες εν γένει και στις μικρές χώρες.
Άρθρο 14
Για να εξασφαλιστεί στους εργάτες η πραγματική ελευθερία της γνώμης, η Σ.Ο.Δ.Σ.Ρ. θέτει τέλος τηνεξάρτηση του τύπου από το κεφάλαιο, αποδίδει στην εργατική τάξη και τους γεωργούς όλα τα υλικά και τεχνικά μέσα –τα απαιτούμενα- για τη δημοσίευση εφημερίδων, φυλλαδίων, βιβλίων και άλλων εντύπων, εξασφαλίζει δε καιτην ελεύθερη κυκλοφορία σε όλη την χώρα.
Άρθρο 17
Για να εξασφαλιστεί στους εργάτες η πραγματική ευχέρεια της εκπαίδευσης, η Σ.Ο.Δ.Σ.Ρ θαπροσπαθήσει να προσφέρει δωρεάν -πλήρη και γενική- εκπαίδευση στους εργάτες και στους φτωχούς αγρότες.
Άρθρο 61
Τα κατά Περιφέρειες, Κυβερνεία, Επαρχίες, Βολόστ όργανα της σοβιετικής εξουσίας μέχρι και τα Σοβιέττων Επιτρόπων έχουν τις εξής αρμοδιότητες:
I. Εφαρμόζουν κάθε απόφαση η οποία λαμβάνεται από τα αντίστοιχα ανώτερα όργανα της Κυβερνήσεως τωνΣοβιέτ.
II. Λαμβάνουν κάθε μέτρο δυνατό για την εκπολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής τους.
III. Λύνουν κάθε ζήτημα τοπικού καθαρά χαρακτήρα.
IV. Συντονίζουν όλη την ενέργεια των Σοβιέτ εντός των εδαφικών τους ορίων.
Η ευγνωμοσύνη του Λαϊκού Επιτρόπου της Παιδείας
28 Οκτωβρίου (10 Νοεμβρίου) 1917
Παίρνω απ’ τους συντρόφους, που φρουρούν τα Χειμερινά ανάκτορα, και απ’ τον επίτροπο των ανακτόρων σύντροφο Ιγκνάτωφ ταυτόσημες προειδοποιήσεις για επαγρύπνηση και προστασία των πολυτίμων αντικειμένων των Χειμερινών ανακτόρων και του καλλιτεχνικού πλούτου του Ερμιτάζ.
Ξέρω ότι η ερυθρά φρουρά, που έδωσε το αίμα της για τη Σοβιετική, πραγματικώς λαϊκή εξουσία και απέδειξε σ’ όλους τους εργαζόμενους του κόσμου τις ικανότητες της να δημιουργήσει μεγάλα έργα, δεν έχει ανάγκη απ’ την αναγνώριση των μετεπαναστατικών υπηρεσιών της, αλλ’ εγώ, ως λαϊκός επίτροπος της παιδείας, που κατέβαλα ιδιαίτερες προσπάθειες για τη διάσωση των καλλιτεχνικών και ιστορικών αξιών του λαού, δεν μπορώ να μην εκφράσω με χαρά τα αισθήματα της βαθιάς ευγνωμοσύνης στο θαύμα, που δημιούργησε το προλεταριάτο της Πετρούπολης, στην Ερυθρά φρουρά για το γεγονός, ότι και στον τομέα της προστασίας των λαϊκών καλλιτεχνικών αξιών έδωσε το παράδειγμα της αφοσίωσης και της πιστής εφαρμογής των εντολών.
Σύντροφοι ερυθροφρουροί, είμαι υπερήφανος, γιατί ανήκω στις γραμμές του μαχητικού προλεταριάτου απ’ όπου προήλθατε κι εσείς. Η καλή συμπεριφορά σας σε όλες τις νέες εκδηλώσεις της επαναστατικής ζωής μου δημιουργεί την ακατανίκητη πεποίθηση, ότι με τις προσπάθειές σας όχι μόνο θα διαφυλάξουμε όλες τις υπάρχουσες αξίες στον τομέας της τέχνης, αλλά και θα δημιουργήσουμε νέες, πρωτοφανείς αξίες μεγάλης ομορφιάς.
Ο λαϊκός σας επίτροπος της παιδείας
Α. ΛΟΥΝΑΤΣΑΡΣΚΙ
Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια των Νέων, Ακαδημαϊκές Εκδόσεις, Αθήνα 1963, σελ 67
mauroflight 