artwork by Drugitiz

 

 

Ο Γραμματέας της A.P.R.R. Ε. Κάτσμαν για να προκαλέσει συζήτηση πάνω στην οργάνωση των ζωγράφων που αντιπροσωπεύει, βάζει δυο ερωτήματα:

1) Οι ονομαζόμενοι «αριστεροί είχαν όλη την επίσημη υποστήριξη, και δεν έκαναν τίποτα.

2) Η A.P.R.R. με το «καβαλέτο και το πινέλο» τα έκαναν σχεδόν όλα.

«Τι έχουν να απαντήσουν» προτείνει ο Ε. Κάτσμαν. Δεν λογαριάζω σαν ουσιώδες το πρόβλημα της A.P.R.R., όμως επειδή πιστεύω πως οι «Απρριστές» είναι ικανοί να παραπλανήσουν πολλούς εργάτες είμαι σύμφωνος ότι είναι απαραίτητη μια ανοιχτή συζήτηση με αυτούς, που θέλουν να πασάρουν για προλεταριακή Τέχνη, ή κάτι σχετικό με αυτή, μερικές χοντροκομμένες απομιμήσεις της αστικής τέχνης, και που χρησιμοποιούν προκαθορισμένες θέσεις.
Θα αρχίσω από την κριτική ότι δηλαδή οι «αριστεροί» υποτίθεται ότι δεν έδωσαν τίποτα.

Εδώ πρέπει να επισημάνουμε δύο σοβαρά λάθη του συγγραφέα. Αναφέρεται στους φουτουριστές, σουπρεματιστές, κυβιστές, σεζανιστές. Κατ’αρχήν, απαριθμεί μόνο τους ζωγράφους, και έπειτα συγκαταλέγει στους «αριστερούς» όλους όσοι πήγαν πιο μακριά από τον ιμπρεσσιονισμό του σαλονιού (είναι μια απόδειξη ότι ο Ε. Κάτσμαν είναι προοδευτικός: γι’αυτόν οι σεζανιστές, οι φουτουριστές και οι σουπρεματιστές είναι «αριστεροί»; Αυτό ήταν γύρω στο 1913-14.

Το «αριστερό» κίνημα είναι ένα πολύ καθορισμένο φαινόμενο.

Είναι η αγκιτάτσια-βιομηχανισμός στην Τέχνη, που συνεχίζει τους αντικειμενικούς της σκοπούς, διά μέσου του Βιομηχανισμού και της κολεκτιβοποίησης των παραγωγικών σχέσεων.

Η τέχνη αγκιτάτσια-βιομηχανισμός είναι το πιο δυνατό παρακλάδι της προλεταριακής τέχνης.
Στην πραγματικότητα, οι βιομηχανιστές είχαν την επίσημη βοήθεια στο βιομηχανικό τομέα όταν δεν μπορούσε να γίνει τίποτα.

Γι’αυτό το λόγο, τα καλύτερα στελέχη της βιομηχανιστικής τέχνης προσέφεραν δημόσια υπηρεσία μέσα απ’τη λογοτεχνία, το θέατρο και τον κινηματογράφο (εκεί όπου χρειάζονταν λιγότερες τεχνικές εγκαταστάσεις) και στην αρχιτεκτονική (όπου υπήρχε ανοιχτός ορίζοντας για την ανοικοδόμηση).

Ποια είναι τα αποτελέσματα;

1. Στη λογοτεχνία: όλη η ποίηση περίπου σοβαρή, χωρίς εξαίρεση είναι των βιομηχανιστών ή επηρεάστηκε από αυτούς.

2. Η πρόζα που δεν είναι μέτρια εξελίσσεται προς αυτή την κατεύθυνση, και ποτέ δεν σταμάτησε η εξέλιξή της (Μαγιακόφσκι, Ασέγιεφ, Τρετιάκωφ, Κρουτσόνυχ, Παστερνάκ, Τιχόνωφ, Μπεξινένδκι, Ζαχάρωφ, Μπάμπελ, Έρεμπουργκ, Σελβίνσκι, Αρτιόμ Βεσιόλι και άλλοι…).

3. Στο θέατρο: η εξέλιξή του ήταν τεράστια μετά τον Οκτώβρη. Δεν υπάρχει ούτε μια κατάκτηση που να προέρχεται από τους «δεξιούς». Επηρεασμένο από τους «αριστερούς» (Μάγιερχολντ, Αïζενστάιν, Φόρεγγερ, Ράντλωφ, Σχεμτσούζχνι)• τρόμαξε τους ακαδημαϊκούς που αντιπροσώπευαν την πιο χαμηλή μορφή του νατουραλισμού.

4. νομίζω ότι δεν μπορεί κανείς ν’αμφισβητήσει ότι τα φιλμ-αγκιτάτσια δημιουργήθηκαν από τον βιομηχανίστα Αϊζενστάιν και τα φιλμ-ντοκουμέντα από τον βιομηχανίστα Βερτώφ, ακόμη και τώρα ελάχιστοι είναι οι «δεξιοί» στον κινηματογράφο.

Αρχιτεκτονική. Τα προσχέδια και η εργασία των Βέσνιν, Λαντόφσκι, Γκίντσμπουργκ και άλλων, κάθε μέρα παραμερίζουν τα προσχέδια των «δεξιών», εδώ ο θρίαμβος των βιομηχανιστών είναι αναμφισβήτητος.
Στις εικαστικές τέχνες οι βιομηχανιστές συγκρούστηκαν με την καθυστέρηση της βιομηχανίας και με την οικονομική ανεπάρκεια του κράτους.

Όμως, υπάρχουν τομείς, ακριβώς εκεί που δεν απαιτούνται μεγάλες τεχνικές εγκαταστάσεις, π.χ. στις αφίσες της ROSTA το φωτομοντάζ, στη σκηνογραφία (Πόποβα, Στεπάνοβα, οι Στένμπεργκ, ο Σεστάκωφ κλπ.), στην τυπογραφία (Λυσίνσκι, Ροντσένκο κλπ.) όπου δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο στυλ του μοντάζ. – Με την ευκαιρία, αναφέρω ότι εκεί τυπώθηκε το άρθρο του Κάτσμαν.

Και όλ’ αυτά μέσα σ’ ένα κλίμα:

1) Απίστευτων αμφιβολιών για τους αντικειμενικούς σκοπούς των «αριστερών».

2) Πλήρους «ακατανοησίας όχι μόνο από μέρους των υπεύθυνων της βιομηχανίας, αλλά και των κυβιστών του Κάτσμαν. Έτσι μπορούμε να μιλάμε για βοήθεια!!

 

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ζιζν Ιστκούβνα» στις 24 Αυγούστου 1926

(Μετάφραση Δανιήλ για το περιοδικό Φιλμ, 16, 1979)