Η συνεπής με τις αρχές του φουτουρισμού πρόζα είναι κυρίως ένα μίγμα ιχνογραφήματος και συγκομμένων λέξεων. Μια γυναίκα διαβάζει το γράμμα που της στέλνει ο αγαπημένος της από το μέτωπο. Ο συγχρονισμός του αισθήματος με την παράσταση και το περιεχόμενό της παίρνει στο χαρτί την έκφραση μιας γυναίκας ξαπλωμένης μπρούμυτα και περιβαλλόμενης από θραύσματα οβίδων, συρματοπλέγματα, μπαγιονέττες, αρθροποιημένους ήχους, λέξεις, γράμματα κλπ. κλπ. Βέβαια πως με τέτοια τεχνική ο πεζός λόγος ήταν αδύνατο να προχωρήσει. Και η πρόζα ακολούθησε το γνώριμο δρόμο με κάποια ομολογουμένως φραστική ανανέωση. Τα φουτουριστικά ρομάντζα έχουν περισσότερη κίνηση, περισσότερο παλμό και μπορούν να προκαλέσουν ευκολώτερα τη συγκίνηση όσο δε θα μπορούσε να μας δώσει ένα ρομάντζο της παλιάς και προσκολλημένης τα παλιά πρότυπα πεζογραφίας.

ΤΟ ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Στο θέατρο ο φουτουρισμός θα ήταν αναντίρρηττα ένας ανακαινιστής αν δεν τον προλάμβανε ο κινηματογράφος. Η διάθεση και η ανάγκη της προσαρμογής του θεάτρου – του μόνου είδους τέχνης που εμφανίζει τη ζωή εν κινήσει, δηλαδή του είδους εκείνου που ως εκ της φύσεώς του είναι υποχρεωμένο ν’ αντιγράφει τη ζωή και στις παραμικρότερες ενεργητικές λεπτομέρειές της – στις πραγματικές εξωτερικές συνθήκες απ’ όπου αντλούσε τη μιμική του, ήταν από μακρού διάχυτη.
Πριν ακόμη εμφανισθεί ο φουτουρισμός, το θέατρο άρχισε να ανατιλαμβάνεται το αληθινό του περιεχόμενο και να κάνει άλματα. Και σ’ αυτήν ακόμη την Ιταλία υπήρξαν ο προφουτουριστές όπως ο Πιραντέλλο. Αλλά ο φουτουρισμός εξεδήλωσε και στον τομέα αυτό της τέχνης την ανακαινιστική του δράση με την συνηθισμένη του ορμή. Το Φλεβάρη του 1915 δημοσιεύεται με τη συνεργασία του Αιμιλίου Σετιμέλλι το μανιφέστο του «συνθετικού φουτουριστικού θεάτρου». Κατά το μανιφέστο οι επιδιώξεις του φουτουρισμού στο θέατρο ήταν:

 

«Να καταργηθεί ολότελα η τεχνική του παρελθοντολογικού θεάτρου. Να ανεβαστούν στη σκηνή όλες οι αποκαλύψεις (όσο κι αν είναι περίεργες, απίθανες κι αντιθεατρικές), κι εκείνες ακόμη που κάνει η γενιά μας στο υποσυνείδητό της. Να καταργηθούν οι φάρσες, η κωμωδία, το δράμα, το κωμειδύλλιο, η τραγωδία και να δημιουργηθούν αντί αυτών οι ποικίλες μορφές του φουτουριστικού θεάτρου όπως οι ελεύθερες σκηνές, οι ταυτόχρονες, το έμψυχο ποίημα, η αντιλογική συζήτηση, η συνθετική παραποίηση, η σύμπτωση, να δημιουργηθεί μεταξύ του συγγραφέα και του κοινού το ρεύμα της εμπιστοσύνης για να μεταγγισθεί στο κοινό η ζωηρότητα μιας νέας θεατρικότητας. Να καταργηθούν οι 3 ή οι 5 πράξεις των έργων και να αντικατασταθούν με θεατρικές δράσεις σε 15, 20, 25 συνθέσεις που η διάρκειά τους θα μειωθεί σ’ ένα λεπτό ή σε μερικά δευτερόλεπτα. Θα σχηματισθεί δηλαδή μια αλυσίδα υποβλητικών εκπλήξεων με αυξανόμενη ταχύτητα, χωρίς ψυχολογική ή λογική προπαρασκευή».

 
Είναι γεγονός πως ο φουτουρισμός με τη συνεργασία του κινηματογράφου επηρέασε ολόκληρο το σύγχρονο θέατρο και όπου δεν αντικατέστησε τις 3 ή 5 πράξεις με τα εναλλασσόμενα ταμπλώ, έδωσε όμως στις πράξεις αυτές περισσότερη ζωή και κίνηση με τη σύντομη εναλλαγή των σκηνών. Πάντως όμως ο συγχρονισμός του θεάτρου και χωρίς το φουτουρισμό δε θα κρατούσε την προπολεμική στασιμότητά του. Είχε να αντιπαλαίσει με ένα φοβερό ανταγωνιστή, τον κινηματογράφο, και είναι γνωστό ότι η σύγκριση στο ίδιο σχεδόν επίπεδο απαιτεί τη χρησιμοποίηση παρεμφερών δυνατοτήτων.

 

ΑΝΤΡΕΑ ΖΕΒΓΑ
ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ

Ο ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

ΟΙ ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΤΕΣ
ΥΠΗΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΚΟΒΟΣΤΗ, 1933